بررسی ارتباط بین کیفیت خواب قبل از جراحی و شدت سردرد بعد از بی‌حسی نخاعی در اعمال جراحی سزارین در بیمارستان امام سجاد(ع) یاسوج

چکیده: زمینه و هدف: اختلال خواب یکی از عمده شکایت‌های مراجعه کنندگان به کلینیک‌های بالینی است. مطالعه‌های تجربی و مقطعی وجود یک ارتباط دوسویه بین درد و خواب را نشان داده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد یک خواب نامناسب می‌تواند منجر به تشدید دردها شود و درد می‌تواند در کیفیت و تداوم خواب اختلال ایجاد کند. این مطالعه با هدف تعیین ارتباط بین نمره کیفیت خواب قبل از عمل جراحی بر شدت سردرد پس از بی‌حسی نخاعی انجام شد.   روش بررسی: این مطالعه از نوع مقطعی(توصیفی ـ تحلیلی) است. در این مطالعه 90 زن باردار کاندید انجام سزارین اختیاری با روش بی‌حسی نخاعی، به صورت تصادفی، آگاهانه و پس از اخذ رضایت کتبی انتخاب شدند. کیفیت خواب یک ماه قبل از زایمان بیماران از طریق پرسش‌نامه خواب پتزبورگ سنجیده شد و نمره شدت سردرد اسپاینال بیماران در 48 ساعت بعد از بی‌حسی نخاعی و هفت روز بعد از آن از طریق مقیاس عددی درد مورد ارزیابی قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری توصیفی، ضریب همبستگی اسپیرمن، میانگین و انحراف معیار تجزیه و تحلیل شدند.   یافته‌ها: میانگین و انحراف معیار سن 90 فرد شرکت کننده در مطالعه 56/5±8/29 بوده است، میانگین و انحراف معیار نمره کیفیت خواب 01/2±13/12 بوده است. در 48 ساعت بعد از بی‌حسی اسپاینال، 24 نفر(7/26 درصد) از شرکت کنندگان درجاتی از سردرد را گزارش نمودند. در روز هفتم بعد از بی‌حسی اسپاینال 27 نفر(30 درصد) شرکت کنندگان درجاتی از سردرد را گزارش کردند. ارتباط معنی‌داری بین نمره کیفیت خواب و شدت سردرد 48 ساعت بعد از بی‌حسی اسپاینال وجود داشت(039/0=p). ارتباط معنی‌داری بین نمره کیفیت خواب و شدت سردرد 7 روز بعد از بی‌حسی نخاعی وجود نداشت(59/0=p). بین شدت سردرد 48 ساعت بعد از بی‌حسی نخاعی و شدت سردرد 7 روز بعد از آن ارتباط معنی‌داری وجود داشت(0001/0=p). بین نمره کیفیت خواب و سن ارتباط معنی‌داری وجود نداشت. بین سن و شدت سردرد 48 ساعت بعد از بی‌حسی ارتباط معنی‌داری وجود نداشت.   نتیجه‌گیری: ارتباط بین کیفیت خواب و سردرد اسپاینال نشان داد که این ارتباط احتمالاً به دلیل نقش خواب و اختلالات آن بر روی سیستم‌های نوروترانسمیتری خواب و از طریق اثرگذاری غیر مستقیم بر سیستم‌های دوپامینرژیک و اپیوییدرژیک، سروتونینرژیک و ملاتونین می‌باشد.